Türkistan, Orta Asya ve Batı Çin’i içerisine alan çok geniş bir bölgenin kayısının anavatanı olduğu sanılmaktadır. Büyük İskender seferleri sırasında, kayısı Anadolu’ya getirilmiş ve Anadolu kayısının ikinci vatanı olmuştur. Bugün dünyanın hemen hemen heryerine dağılmış olsada, daha çok Akdeniz ülkelerinde, Avrupa, Orta Asya, Amerika ve Afrika kıtalarında yetiştirilmektedir.

Dünya yaş kayısı üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Türkiye’yi İspanya, İtalya, İran, Fransa ve ABD izlemektedir. Bu ülkelerin yaş kayısı üretimleri 100,000 tonun üzerindedir. Dünya yaş kayısı üretiminin yaklaşık %10-15’ini ve dünya kuru kayısı üretiminin %65-80’ini Malatya kaysısı oluşturmaktadır. Malatya ekolojik ve toprak özellikleri nedeni ile kayısı yetiştiriciliğine son derece müsaittir. Malatya’da yetiştirilen kayısılar tat ve aroma açısından diğer bölgelerde yetiştirilen kayısılara göre üstün kalite özelliği göstermektedir.

Malatya’da üretilen kayısı çeşitlerinin başında %90’la Hacıhaliloğlu gelir, son yıllarda Kabaaşı, Soğancı çeşitlerinin de yaygınlaştığı görülmektedir. Ayrıca Hasanbey, Çöloğlu, Çataloğlu, Şekerpare, Yeğen, Hacıkız, Paşamişmişi ve Turfanda diğer önemli Malatya kayısılarındandır.

KAYISININ BESİN DEĞERİ VE İNSAN SAĞLIĞINA YARARLARI

İhtiva ettiği organik ve inorganik maddeler vasıtasıyla insan sağlığında olumlu etkilere sahiptir. Kayısı yüksek miktarda şeker, nişasta, protein, pektin, pektozselüloz, organik maddeler, vitaminler, asitler ve inorganik maddeler içermektedir. Kayısı minarelleri Potasyum ve Vitaminleri de ß karoten yönünden çok zengindir. Vitamin A vücudu ve organları saran epitel doku, göz sağlığı, kemiklerin ve dişlerin gelişimi ile sağlığı ve Endokrin bezlerinin çalışması için gereklidir. Ayrıca kayısının sodyumca fakir, potasyumca zengin oluşu bazı özel diyetlerin düzenlenmesine yardımcı olabilir. Mesela Konjestif kalp yetmezliğinde, böbrek hastalıklarında, asit toplanması gereken hepatit sirozda ve uzun süre kartükosteroit tedavisi gören kişilerde kullanılabilir.

KAYISININ FAYDALARI

Beynin düzenli çalışmasını sağlar ve stresi azaltır.
Karaciğeri tamir eder.
Kemiklerin düzgün ve sağlam olmasını sağlar.
Kansızlığa engel olur.
Mide ve oniki parmak bağırsağı ülserinin oluşmasını engeller, oluşmuş ülserlerin iyileşmesinde rol oynar.
Böbreklerde taş teşekkülünü azaltır.
Üreme sistemi üzerinde önemli yeri bulunup, cinsel gücü arttırır.
Kansere karşı koruyucu etkisi vardır.
Dişlerin sağlam ve kuvvetli olmasını sağlar.
Kalp kaslarını kuvvetlendirir, kalbin düzenli çalışmasını sağlar.